Dlaczego i jak starzeje się skóra? Sposoby na młodą skórę

Data wpisu 14 grudnia 2024

Skóra to największy organ w ludzkim organizmie, pełniący kluczową rolę jako tarcza ochronna przed negatywnym wpływem środowiska. To nieustanne narażanie się na działanie różnych czynników sprawia, że proces starzenia się skóry postępuje o wiele szybciej niż w przypadku innych narządów. Najwcześniejsze oznaki tego procesu zwykle pojawiają się na twarzy, szyi, dekolcie i dłoniach – obszarach najbardziej eksponowanych na działanie czynników zewnętrznych. W naszym artykule zwrócimy uwagę na typy, objawy starzenia się skóry oraz podpowiemy, jaka dieta będzie najlepsza, aby ten proces ograniczyć lub powstrzymać.

Jakie są powody starzenia się skóry?

Proces starzenia się skóry zaczyna się już około 25–30 roku życia, choć z początku jego oznaki są praktycznie nie do zauważenia. Tempo tego procesu jest niezwykle zróżnicowane i zależy od wielu czynników. W ten sposób dochodzimy do wniosku, że u każdej osoby proces starzenia przebiega inaczej. Wpływ na starzenie skóry mają zarówno czynniki wewnętrzne, jak i czynniki zewnętrzne. Wśród tych pierwszych znajdują się między innymi naturalne zmiany związane z wiekiem, genetyka, zaburzenia hormonalne, odwodnienie, choroby przewlekłe, niewłaściwe odżywianie czy niedobory witamin oraz składników mineralnych.

Z kolei czynniki zewnętrzne to m.in. promieniowanie UV, nieodpowiednia pielęgnacja skóry (np. stosowanie produktów z nieprawidłowym pH), wilgotne środowisko, używki, kontakt z substancjami toksycznymi, reakcje alergiczne czy skutki uboczne niektórych leków. Oddziaływanie tych elementów na skórę powoduje zmiany strukturalne i funkcjonalne we wszystkich jej warstwach – od naskórka, przez skórę właściwą, aż po tkankę podskórną. Efektem są widoczne objawy, które przypisujemy procesowi starzenia.

Chociaż całkowite zahamowanie starzenia się skóry nie jest możliwe, istnieją skuteczne metody jego spowolnienia. Należą do nich: zbilansowana dieta bogata w przeciwutleniacze, regularna aktywność fizyczna, ochrona przed promieniowaniem słonecznym, odpowiednia pielęgnacja oraz korzystanie z zabiegów kosmetologicznych i medycyny estetycznej w odpowiednim czasie. Szczególną uwagę warto poświęcić takim obszarom jak twarz, szyja, dekolt i dłonie, ponieważ to właśnie te miejsca najczęściej zdradzają nasz wiek.

Jakie znamy rodzaje starzenia się skóry?

Istnieją trzy główne rodzaje starzenia się skóry: wewnętrzne (endogenne), zewnętrzne (egzogenne) oraz mimiczne (miostarzenie).

Starzenie wewnętrzne, zwane również genetycznym, endogennym lub naturalnym – to proces wynikający z biologicznego zegara organizmu. Z wiekiem procesy regeneracyjne skóry ulegają spowolnieniu, a mechanizmy degeneracyjne stają się bardziej aktywne. Prowadzi to do obniżenia produkcji kluczowych białek strukturalnych, takich jak kolagen i elastyna, co skutkuje osłabieniem oraz utratą elastyczności skóry. Dodatkowo, spadek poziomu hormonów, szczególnie w okresie menopauzy u kobiet i andropauzy u mężczyzn, przyczynia się do zaniku tkanki tłuszczowej pod skórą. Efektem tego jest opadanie skóry i utrata naturalnego konturu twarzy, zwłaszcza w okolicy żuchwy. Wolne rodniki mogą dodatkowo przyspieszyć te procesy, dlatego dostarczanie antyoksydantów do organizmu jest skuteczną formą profilaktyki.
Starzenie egzogenne – ten typ starzenia wynika z wpływu czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie UV i palenie papierosów. Słońce jest głównym sprawcą fotostarzenia, które prowadzi do utraty jędrności skóry, przesuszenia, szorstkości, powstawania przebarwień, zmarszczek i tzw. „pajączków” (teleangiektazji). Ekspozycja na promienie UV zwiększa również ryzyko nowotworów skóry. Palenie papierosów powoduje charakterystyczne zmiany, znane jako „skóra palacza”. Jest ona odwodniona, matowa, o ziemistym odcieniu, często z pionowymi zmarszczkami wokół ust, zwanymi „zmarszczkami palacza” lub „kodem kreskowym”.
Starzenie mimiczne (miostarzenie) – ten typ starzenia wynika z ruchów mimicznych twarzy, takich jak uśmiech, marszczenie brwi czy mrużenie oczu. Powtarzające się skurcze mięśni prowadzą do powstania zmarszczek w miejscach regularnych załamań skóry. Zmarszczki mimiczne często są pierwszymi widocznymi oznakami starzenia i pojawiają się najczęściej wokół oczu („kurze łapki”), ust, na czole oraz między brwiami („lwia zmarszczka”). Wraz z upływającym czasem stają się one coraz bardziej wyraźne i trudniejsze do zniwelowania. Warto więc dbać o skórę twarzy od samego początku – stosując odpowiednie kosmetyki, masaże oraz przede wszystkim – odpowiednią dietę.

Jakie objawy starzenia się skóry są nam najbardziej znane?

Starzenie skóry objawia się przede wszystkim pojawieniem się zmarszczek, które najwcześniej uwidaczniają się na twarzy, szyi, dekolcie i dłoniach. Jest to spowodowane stopniowym zmniejszeniem produkcji kolagenu i elastyny – kluczowych białek odpowiedzialnych za sprężystość i jędrność skóry. Z wiekiem organizm wytwarza także mniej kwasu hialuronowego, co prowadzi do utraty nawilżenia i elastyczności skóry. Gruczoły łojowe i potowe stają się mniej aktywne, co sprawia, że skóra staje się bardziej sucha i podatna na odwodnienie.

Wraz z tym procesem mogą pojawić się różne przebarwienia, takie jak plamy starcze (plamy soczewicowate) czy brodawki łojotokowe. Cera traci swój promienny wygląd, staje się matowa, szara lub o ziemistym odcieniu, a na jej powierzchni mogą być widoczne drobne naczynka (teleangiektazje). Dodatkowo, tkanka podskórna stopniowo zanika, co prowadzi do utraty objętości w newralgicznych obszarach twarzy. Skóra staje się wiotka i zaczyna opadać, szczególnie w okolicy żuchwy, co powoduje zmianę proporcji twarzy.

Naturalny „trójkąt młodości”, w którym górna część twarzy jest szersza niż dolna, stopniowo się odwraca. Twarz wydaje się bardziej kwadratowa, o cięższym wyglądzie w dolnych partiach. Powstają bruzdy nosowo-wargowe, opadają kąciki ust, a w ich miejscu pojawiają się tzw. linie marionetki. Wszystkie te zmiany sprawiają, że twarz wygląda na bardziej zmęczoną i smutną, co jest charakterystycznym efektem starzenia się skóry.

Jak można zapobiegać procesowi starzenia się skóry za pomocą diety?

Dieta odgrywa kluczową rolę w opóźnianiu procesów starzenia się skóry, dostarczając składników odżywczych niezbędnych do jej regeneracji i ochrony. Pokarmy bogate w przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, karotenoidy oraz polifenole, neutralizują szkodliwe działanie wolnych rodników, które przyspieszają starzenie się komórek skóry. Witamina C, obecna w owocach cytrusowych, papryce czy jarmużu, wspiera syntezę kolagenu, kluczowego białka odpowiadającego za jędrność skóry. Natomiast witamina E, obecna w orzechach, nasionach i tłuszczach roślinnych, chroni błony komórkowe przed uszkodzeniem oksydacyjnym.

Zdrowe tłuszcze, zwłaszcza te bogate w kwasy omega-3, takie jak ryby morskie, siemię lniane czy orzechy włoskie, pomagają zachować barierę lipidową skóry, która zapobiega utracie wody i działa przeciwzapalnie. Z kolei spożycie produktów zawierających cynk, miedź i krzem, jak pestki dyni, pełnoziarniste produkty zbożowe czy zielone warzywa liściaste, wspiera procesy naprawcze skóry oraz wzmacnia jej strukturę. Ważnym elementem diety są także produkty zawierające probiotyki, które poprzez poprawę mikrobiomu jelitowego mogą wpływać na zmniejszenie stanów zapalnych, a tym samym spowolnić proces starzenia.

Unikanie nadmiaru cukru i przetworzonych produktów jest równie istotne, ponieważ wysoki poziom glukozy we krwi sprzyja procesowi glikacji, który uszkadza włókna kolagenowe i elastynowe. Odpowiednio zbilansowana dieta, bogata w świeże warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze i białka, nie tylko wspiera zdrowie skóry, ale również pomaga zachować jej młody wygląd na dłużej.

Jeżeli interesuje Cię ułożenie idealnej diety, która pomoże w spowolnieniu procesu starzenia się skóry – napisz do nas. Nasz profesjonalny dietetyk w Częstochowie ułoży idealny jadłospis – zarówno pod kątem wartości odżywczych zawartych w posiłku, jak i pod względem Twoich ulubionych smaków. Zapraszamy!