Dysbioza jelitowa

Znaczenie mikrobioty jelitowej staje się coraz częściej poruszanym zagadnieniem. Coraz powszechniej również wiadomo, czym jest dysbioza i co ma na nią wpływ. Procesy zachodzące w jelitach regulują działanie całego organizmu, ponieważ to właśnie tam bytują bakterie odpowiedzialne za szereg procesów fizjologicznych. I choć ich obecność w sprzyjających warunkach reguluje się właściwie bez udziału gospodarza, z różnych powodów może dochodzić do zaburzeń.

O dysbiozie, czyli nieprawidłowości w funkcjonowaniu flory jelitowej mówimy, gdy pojawią się chorobotwórcze, niepożądane mikroorganizmy przejmujące kontrolę nad najważniejszymi procesami. Ale również wtedy, gdy na przykład nastąpi przemieszczenie bakterii z jelita grubego do wyższych partii układu. Bakterie występujące w jelicie grubym to niekoniecznie te same, które bytują w jelicie cienkim. Silnie wyspecjalizowane, żyjące w odpowiednich lokalizacjach układu mikroorganizmy to skomplikowany system, z którego istnienia nie zdajemy sobie na co dzień sprawy. Tymczasem to właśnie mikroflora jelit ułatwia, wspiera i w ogóle umożliwia nasze funkcjonowanie.

W wyniku zaburzeń w jelicie cierpi nie tylko układ pokarmowy w obrębie bariery jelitowej, skutki dotyczą równie często układu odpornościowego, a często są znaczące również dla układu oddechowego.

W jelitach znajduje się bardzo wiele, bo aż biliony mikroorganizmów. Wśród tej ogromnej liczby bakterii poszczególne szczepy mają swoje specjalistyczne zadania. Żyją tam między innymi bakterie Lactobacillus (niezbędne w procesie fermentacji cukrów). Różne szczepy przylegające do ścian jelita regulują reakcje chemiczne, ale też stanowią barierę ochronną, która uniemożliwia przenikanie szkodliwych drobnoustrojów.

Inne, również bardzo istotne szczepy to Bifidobacterium – mają wpływ między innymi na produkcję witamin, stymulację lokalnych i ogólnoustrojowych odpowiedzi odpornościowych, hamowanie rozwoju drobnoustrojów w jelicie. To temu rodzajowi bakterii zawdzięczamy skuteczną walkę z patogenami w obrębie układu pokarmowego. Prawidłowy poziom szczepów grupy Bifidobacterium wspiera również walkę z bólem u osób cierpiących na przewlekłe choroby układu pokarmowego, takie jak zespół jelita drażliwego IBS. Od lat stosuje się również probiotyki zawierające Bifidobakterie w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, co przyspiesza i skutecznie wydłuża okresy remisji.

Bakterie jelitowe pełnią w organizmie szereg istotnych funkcji:

• regulują pracę jelit, ale i całego układu pokarmowego,
• zwiększają przyswajalność składników odżywczych z pożywienia,
• wspierają syntezę witamin,
• regulują pracę hormonów,
• hamują rozwój patogenów w obrębie jelit,
• pomagają w zwalczaniu drobnoustrojów chorobotwórczych,
• korzystnie działają na regulowanie układu immunologicznego,
• wspierają prawidłowe działanie mózgu.

Dysbioza jelitowa może ujawnić się w każdym wieku, również u osób, które na co dzień dbają o siebie i prowadzą zdrowy styl życia. Dlatego tak istotne jest, by nie lekceważyć objawów. Z czasem mogą rozwinąć się w poważniejsze choroby takie jak nieswoiste zapalenie jelit. Popularne jest również powiązanie dysbiozy z zespołem jelita drażliwego oraz szerokim wpływem na działanie układu odpornościowego.

Prawidłowa mikrobiota jelitowa to jeden z gwarantów dobrego samopoczucia i sprawnego funkcjonowania na co dzień. Bakterie chorobotwórcze, które doprowadzają do zaburzenia mikrobioty jelit dostają się do naszych organizmów i namnażają z wielu różnych powodów. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj ze strony układu odpornościowego i pokarmowego. Bardzo często przypisywane są czynnikom zewnętrznym, głównie przemęczeniu, niekorzystnym warunkom atmosferycznym, dużej ilości stresu. Pacjenci są świadomi, że nie stosują się do zasad zdrowego odżywiania i tutaj również upatrują przyczyn.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że bardzo często nie tylko spożywanie niezdrowej żywności, w tym produktów zakwaszających, ubogich w istotne składniki odżywcze, ale i brak regularnych posiłków może stać się czynnikiem wpływającym bardzo niekorzystnie na stan mikrobioty jelitowej.

W dużej mierze to właśnie my sami podejmujemy decyzje, które mogą pogłębiać zły stan. Na przyspieszenie rozwoju dysbiozy wpływają przede wszystkim:

• przewlekły stres,
• nieprawidłowa dieta,
• nadużywanie alkoholu,
• inhibitory pompy protonowej, antybiotyki, sterydy, niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Ten ostatni punkt, wpływ leków na mikroflorę jelitową, jest coraz bardziej rozwijany, szczególnie od czasu Forum Zaburzeń Metabolicznych w 2016 roku, gdzie zaprezentowano znaczące w tej dziedzinie badania.

Wielu pacjentów w stanie przedłużających się niejednorodnych dolegliwości zgłasza się do lekarza pierwszego kontaktu, ponieważ objawy trudno przypisać do powszechnie rozpoznawanych jednostek chorobowych. Należą do nich między innymi zaburzenia snu, różnego rodzaju bóle, kłopoty trawienne. Często zgłaszane są również kłopoty związane z układem odpornościowym i wynikające z tego nawracające infekcje.

Obecność bakterii patogennych może objawiać się bardzo różnie. Początkowo trudno jest niekiedy z całą pewnością stwierdzić, że przyczyny pogorszającego się stanu zdrowia spowodowane są zaburzeniami mikrobioty jelitowej. Niezwykle często pierwszym objawem tego, że doszło do kolonizacji jelit przez szkodliwe drobnoustroje nie są wcale dolegliwości trawienne, ale zaburzenia w działaniu układu odpornościowego.

Do wskazywanych z perspektywy czasu jako faktyczny skutek objawów dysbiozy należą:

• wyraźne pogorszenie samopoczucia,
• osłabienie, przewlekłe zmęczenie,
• migrenowe bóle głowy,
• nawracające infekcje, obniżona odporność organizmu,
• nietolerancje pokarmowe, ból brzucha,
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
• drażliwy przewód pokarmowy, zgaga, mdłości,
• wymioty,
• zaparcia i/lub biegunki,
• śluz i/lub krew w kale,
• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
• zaburzenia łaknienia,
• zaburzenia hormonalne,
• wahania masy ciała,
• stany depresyjne,
• zaburzenia snu.

Częste dolegliwości ze strony układu pokarmowego (zaparcia, biegunki, luźne stolce) bezwzględnie powinny stanowić sygnał do sprawdzenia, czy przypadkiem powodem nie jest rozwijająca się dysbioza jelitowa. Mikrobiota jelitowa ma znaczenie w wielu aspektach funkcjonowania ludzkiego organizmu. To w świetle jelita i przewodu pokarmowego bytują szczepy bakterii odpowiedzialnych za metabolizm białek, kwasów żółciowych, kwasów tłuszczowych, węglowodanów złożonych. Mikroorganizmy te produkują również kwas mlekowy neutralizujący toksyny.

Dysbioza jelitowa może przyczynić się do rozwoju lub zaostrzenia groźnych chorób. Zaliczamy do nich przede wszystkim choroby układu pokarmowego, zwłaszcza choroby zapalne jelit, ale w literaturze przedmiotu pojawiają się bardzo różne dolegliwości, takie jak:

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• nieswoiste zapalenia jelit,
• zespół jelita drażliwego,
• przewlekłe schorzenia wątroby,
• zaburzenia układu immunologicznego,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego,
• atopowe zapalenie skóry.

Trudno przewidzieć konsekwencje zaniedbania dysbiozy. W zależności od tego, jak zaawansowane są nieprawidłowości w składzie oraz których bakterii dotyczą, stan pacjenta może rozwinąć się w różnych kierunkach. Należy liczyć się ze spadkiem odporności, ale również z dużo poważniejszymi i bardziej dokuczliwymi stanami – do zespołu jelita drażliwego i dolegliwości neurologicznych włącznie.

Współcześnie można stosunkowo szybko zdiagnozować dysbiozę jelitową. Jednym z badań dających bardzo dokładny obraz stanu mikroflory jelitowej jest badanie GutFlora dostępne w trzech wariantach. W zależności od wybranej opcji uzyskać można dane określające skład mikrobioty, jej jakość, ale również o wiele bardziej szczegółowe informacje, na przykład: markery chorób nowotworowych, markery stanów zapalnych, nadwrażliwości pokarmowych oraz przepuszczalności bariery jelitowej.

Więcej informacji o procesie rozpoznania dysbiozy, a także szczegóły dotyczące badania GutFlora zamieściliśmy na stronie dotyczącej diagnostyki dysbiozy flory jelitowej. Już podstawowy pakiet pozwala na określenie stanu flory jelitowej pacjenta, weryfikując skład ilościowy mikroorganizmów takich jak bakterie beztlenowe, tlenowe i grzyby z rodzaju Candida.

Mając choćby podejrzenie nieprawidłowości tego rodzaju, warto skonsultować się ze specjalistą, ponieważ nieleczona dysbioza może być nie tylko uciążliwa, ale również niebezpieczna dla zdrowia.

Na stan mikroflory w jelitach zapracowujemy sobie właściwie przez całe życie. Naukowcy podkreślają często, że istotne są nie tylko świadome decyzje w dorosłym życiu. Okazuje się, że dla budowania dobrej mikroflory dziecka korzystne jest na przykład już karmienie piersią w pierwszych miesiącach po narodzinach.

O zdrowie jelit i prawidłowe procesy fizjologiczne możemy wszyscy dbać na co dzień, we własnym zakresie. Kluczowe jest tu stosowanie podstawowych zasad prawidłowej diety: nawadnianie organizmu, unikanie warzyw wzdymających. Ważna jest również aktywność fizyczna, która wspiera perystaltykę tak potrzebną w procesie trawienia.

Dysbioza jelitowa może mieć różne podłoże, jednak bez względu na to, z czego wynika, warto zadbać o prawidłowe odżywianie, ponieważ to jeden z ważniejszych czynników wspierających mikrobiotę jelitową.  W SYBIOSS Centrum dietetyki i terapii wspieramy nie tylko osoby uskarżające się na konkretne dolegliwości i ze zdiagnozowanymi chorobami. Pomagamy również tym wszystkim, którzy chcieliby zadbać o prawidłowe odżywianie profilaktycznie. W ramach naszych  konsultacji z dietetykiem działamy holistycznie – nie w trybie żadnej popularnej diety, ale mając na uwadze wdrożenie zdrowych nawyków i poprawę jakości życia, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb każdej zgłaszającej się do nas osoby.

Zdrowe odżywianie opiera się na regularnych, dobrze zbilansowanych posiłkach. Zalecamy komponowanie ich z wykorzystaniem nieprzetworzonych produktów oraz sięganie po naturalne, sezonowe składniki. Konsultacja dietetyczna w SYMBIOSS Centrum jest również zestawem wskazówek, jak zmiany wprowadzić do codziennego życia i dzięki temu naturalnie wspierać swoje zdrowie już na etapie żywienia.

Komponując odpowiednią dietę, bierzemy pod uwagę wszystkie najważniejsze czynniki: wiek, styl życia, rodzaj wykonywanej pracy, ale również nietolerancje pokarmowe i wszystkie choroby, z którymi zmaga się konkretna osoba. Każda opracowana u nas dieta tworzona jest od podstaw, a zalecenia do niej przygotowujemy w 100%  w oparciu o rzeczywiste, indywidualne potrzeby  pacjenta.

Dostępna jest również w SYMBIOSS Centrum terapia wodorem, która wspiera organizm w procesie odbudowania mikrobioty jelit. Ta nieinwazyjna, bardzo skuteczna metoda zalecana jest nie tylko w przypadku dysbiozy, ale również w szeregu innych dolegliwości. Więcej o regeneracji organizmu z wykorzystaniem tej metody przeczytasz na naszej stronie dotyczącej terapii wodorem.

Oferujemy również analizę wyników badań oraz konsultacje w zakresie przyjmowania probiotyków. Wiele pożytecznych bakterii można suplementować. Na przykład bardzo istotne w procesie budowania odporności szczepy bakterii Lactobacillus dostępne są w niektórych preparatach probiotycznych.

Terapia probiotyczna wspiera mikroflorę jelitową u pacjentów w przebiegu między innymi tych chorób i dolegliwości:

• zespół jelita drażliwego,
• rak jelita grubego,
• choroba Leśniewskiego-Crohna,
• zaburzenia łaknienia,
• otyłość,
• infekcje intymne,
• infekcje dróg moczowych,
• nawracające bóle brzucha,
• zaparcia, biegunki,
• obniżona odporność,
• częste infekcje górnych dróg oddechowych,
• atopowe zapalenie skóry,
• stany depresyjne.

Szczególnie zaleca się suplementację probiotyków również:

• w okresie terapii antybiotykowej,
• po terapii antypasożytniczej,
• w czasie przyjmowania innych silnych leków, które mogą zaburzać skład i działanie flory bakteryjnej jelit.

Przyjmowanie probiotyków jest wsparciem dla układu odpornościowego już na poziomie śluzówki jelit. Ma to znaczenie nie tylko w terapii bezpośrednich skutków zaburzeń mikroflory jelitowej, ale także w każdym procesie leczenia. Osłabiony długotrwałą chorobą organizm poradzi sobie o wiele lepiej, gdy układ immunologiczny będzie w dobrej formie. Należy jednak zaznaczyć, że nie powinno się stosować terapii probiotycznej bez konsultacji ze specjalistą. Dopiero analiza wyników badań pozwala na określenie, jakiej suplementacji wymaga konkretny przypadek.