LACZENIE ZAPALENIA ZATOK CZĘSTOCHOWA

Zapalenie zatok jest bardzo powszechne wśród Polek i Polaków. Pojawia się szczególnie w okresie wzmożonego ryzyka wystąpienia infekcji dróg oddechowych. Główny problem z diagnozowaniem go polega na tym, że czasami ciężko odróżnić rzeczywiste zapalenie zatok przynosowych od zwykłego kataru, gdyż najczęściej właśnie katar jest po prostu objawem towarzyszącym. Warto jednak zawczasu rozpoznać pozostałe objawy i podjąć odpowiednie leczenie, a w efekcie zapobiec niebezpiecznym powikłaniom.

Zatoki to kanały powietrzne w kościach twarzoczaszki. Łączą się z jamą nosową, wyściela je błona śluzowa. Mówiąc o zatokach, najczęściej mamy na myśli przestrzeń tuż nad brwiami. Ale to tylko jedna z lokalizacji.

W organizmie ludzkim wyróżniamy następujące rodzaje zatok przynosowych:

• czołowe (występują parzyście) – właśnie te u dołu czoła,
• klinowe i komórki sitowe – położone niżej i w głębi czaszki, na wysokości nasady nosa,
• szczękowe (także parzyste) – rozchodzące się na zewnątrz od nosa,
• zatokę łzową – umiejscowioną w obrębie oczodołu.

Choć nie myślimy o nich na co dzień, zatoki pełnią niezwykle ważne funkcje:

• nawilżają i ogrzewają wdychane powietrze,
• wyrównują różnicę ciśnień podczas oddychania,
• zapewniają ochronę mechaniczną i termiczną dla podstawy czaszki i oczodołów,
• chronią ucho wewnętrzne przed przewodzeniem głosu przez kości.

Zapalenie zatok może przybierać postać jedną z dwóch postaci:

• ostre zapalenie zatok przynosowych występuje nagle, trwa do kilkunastu tygodni,
• przewlekłe zapalenie zatok trwa powyżej 3 miesięcy, cechuje się powracającymi objawami, często obejmuje kilka zatok w tym samym czasie, choć niekoniecznie obustronnie. To postać występująca często w wyniku zaniedbania ostrego zapalenia zatok.

Przyczyny zapalenia zatok mogą być różne. Najczęściej jest to wynik niedrożności nosa, który z kolei może być spowodowany między innymi: przerostem (lub inną nieprawidłowością) w budowie wewnętrznej nosa, obrzękiem jamy nosowej, polipami, skrzywioną przegrodą nosową oraz chorobami zębów. Innymi przyczynami są wady genetyczne, które są przeważnie diagnozowane już w okresie wczesnego dzieciństwa.

Przyczyną, która często prowadzi do niedrożności nosa, a w konsekwencji do zapalenia zatok, są urazy mechaniczne, ale także gruźlica, guzy czy zanieczyszczone powietrze. Również suche powietrze – najczęściej wynikające z używania kaloryferów bez odpowiedniego nawilżenia pomieszczeń – może przyczynić się do powstawania uciążliwego zapalenia zatok. Ostatnią, równie istotną przyczyną zapalenia zatok są alergie wziewne. W wyniku kontaktu z alergenem najczęściej dochodzi do znanego alergikom obrzęku błony śluzowej nosa, co utrudnia oddychanie. Do najpopularniejszych alergenów zaliczamy pyłki drzew i kwiatów, grzyby, pleśnie, sierść oraz środki chemiczne.

Podsumowując, podejrzenie zapalenia zatok przynosowych należy wiązać z następującymi przyczynami:

• wirusy,
• bakterie,
• grzyby,
• obniżona odporność (sezonowo lub chronicznie, np. w wyniku choroby lub terapii immunosupresyjnych),
• niedoleczone infekcje górnych dróg oddechowych,
• krzywa przegroda nosowa,
• polipy,
• nieprawidłowości w budowie nosa,
• uraz mechaniczny,
• zanieczyszczenie powietrza,
• alergia,
• zaniedbania stanu uzębienia.

Podobnie jak przyczyny, tak i objawy zapalenia zatok mogą różnić się między sobą, w zależności od umiejscowienia problemu. Zapalenie zatok w okresie jesienno-zimowym najczęściej wiąże się z bólami głowy, mięśni, ogólnym osłabieniem, katarem i symptomami przeciętnego przeziębienia. Są to zwykle początkowe objawy zapalenia zatok. Odczuwalnie zapalenie zatok przeważnie atakuje okolice czoła, nasadę nosa między oczami, okolice kości policzkowych, a także bóle oczodołów i tyłu głowy. Do innych objawów zapalenia zatok zdecydowanie należy zaliczyć przewlekłe zatkanie nosa, zaburzenia węchu, jak również uczucie ściekania wydzieliny po ściankach gardła, co wiąże się bezpośrednio z kaszlem oraz nieprzyjemnym zapachem z ust.

Większość osób, która miała do czynienia z bólem zatok, doskonale zna ten moment dyskomfortu przy pochyleniu się, a czasami nawet przy samym pochyleniu głowy. Jest to dość wyraźny objaw i należy niezwłocznie skonsultować go z lekarzem rodzinnym. Wyjątkowo charakterystycznym objawem zapalenia zatok jest tak zwane „mówienie przez nos”, które towarzyszy nie tylko zwykłym przeziębieniom w stopniu minimalnym, ale właśnie zapaleniu zatok najczęściej. Na szczęście objawy zapalenia zatok są zwykle na tyle wyraźne, że można bez większego problemu rozpocząć prawidłowe leczenie, a im wcześniej pacjent zgłosi nieprawidłowości w swoim dotychczasowym stanie zdrowia, tym lepiej. Jednak gdy objawy nie chcą ustąpić, konieczne jest wykonanie całego szeregu badań specjalistycznych.

Bywa jednak, że zapalenie zatok jest mylone z sezonową infekcją czy migreną. Dopiero przeciągające się w czasie dolegliwości stają się sygnałem alarmującym. Warto jednak przeanalizować swój stan wnikliwie.

O faktycznym zapaleniu zatok przynosowych mogą świadczyć:

• ból nad oczami, pod oczami, między oczami, również w oczodołach
• ból w obrębie czoła, kości policzkowych,
• uczucie spływania wydzieliny w gardle
• zaburzenia węchu,
• nieżyt nosa, katar,
• ból głowy,
• gorączka,
• inne objawami charakterystycznymi dla przeziębienia lub grypy.

Bez względu na przebieg dolegliwości, powyższych objawów nie można lekceważyć.

Nieleczone, leczone nieprawidłowo lub zbyt krótko, mogą powodować nie tylko przedłużające i nawracające się zapalenie zatok przynosowych, ale również przerodzić się w poważne choroby wynikające z powikłań.

Zapalenie zatok diagnozuje się przede wszystkim poprzez badania fizykalne. Jest to taki typ badań, które wykonuje się na początkowym etapie stawiania diagnozy. Do najczęstszych badań fizykalnych w przypadku próby potwierdzenia lub wykluczenia zapalenia zatok należą: oględziny wzrokowe pacjenta, osłuchiwanie oraz obmacywanie okolic zgłoszonych jako bolące i opukiwanie tych punktów. Drugim etapem diagnozowania chorego, często przeplatanym z badaniem fizykalnym, jest wywiad. Właśnie on, w połączeniu ze wspomnianym badaniem, pozwala na przejście do kolejnych metod zdiagnozowania choroby. Kolejnym krokiem do postawienia ostatecznej diagnozy jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych. Jeśli dochodzi do sytuacji, w której podczas badań morfologicznych pojawia się leukocytoza oraz podwyższone OB, możemy domniemywać zapalenie zatok.

Istnieją jeszcze tak zwane badania obrazowe, czyli przeprowadzane za pomocą zdjęć RTG, rezonansu magnetycznego czy tomografii komputerowej wtedy, gdy dotychczasowe badanie zatok nie przynosi pożądanych efektów. Choć obecnie ma nikłe znaczenie, czasem jeszcze wykonywane jest zdjęcie RTG zatok, które ma za zadanie rozpoznanie obecności płynu w zatokach. Ustępuje jednak nowoczesnym formom badań. Rezonans magnetyczny zatok należy do rzadkości, choć jego wyniki pozwalają na zobrazowanie tkanki miękkiej oraz rozpoznanie zapalenia zatok. Doskonale sprawdza się przy wykrywaniu zmian chorobowych u pacjentów o znacząco zaniżonej odporności.

Jeśli chcemy ostatecznie i jak najlepiej prześledzić zmiany w zatokach, konieczne jest przeprowadzenie tomografii komputerowej. W przypadku ostrego zapalenia zatok może dojść do ich nakłucia, co ma na celu pobranie płynu do badania mikrobiologicznego oraz do ewakuacji ropy i podania odpowiedniego leku. Tomografia komputerowa, tak zwane TK, pozwala na wykrycie pogrubień błony śluzowej, polipów czy nieprawidłowości anatomicznych, do których zaliczamy skrzywioną przegrodę nosową. To dzięki dużej ilości informacji, jaką uzyskuje się dzięki badaniu TK, wykonuje się je najczęściej spośród wymienionych sposobów badania obrazowego przy chorobach zatok. Tomografia komputerowa doskonale radzi sobie z diagnozowaniem nowotworów zatok oraz złamań w okolicy zatok. Poza wyżej wymienionymi badaniami istnieją jeszcze inne, które mogą mieć istotne znaczenie w procesie stawiania diagnozy. Są to rynoskopia przednia oraz endoskopia jamy nosowej.

Rynoskopia przednia to badanie, które polega na rozszerzeniu nozdrzy przednich, tak zwanych skrzydełek nosa, przy użyciu wziernika i obejrzeniu struktur jamy nosowej. Dzięki temu badaniu możliwe jest obejrzenie przewodów nosowych oraz małżowin, ale nie da się ocenić stanu ujścia zatok. Rynoskopia jest zalecana przy większości chorób zatok ze względu na swoją prostotę oraz bezpieczeństwo.

Jeśli chodzi o endoskopię jamy nosowej, to badanie to zalecane jest szczególnie przy diagnostyce przewlekłego zapalenia zatok. Polega ona na wprowadzenia endoskopu (sztywnego lub miękkiego) do jamy nosowej, a następnie oglądanie wszystkich jej części, włącznie z oceną naturalnych ujść zatok. Nie należy to do najprzyjemniejszych dla pacjenta badań, jednak jest niezwykle pomocne w diagnostyce.

W rozpoznaniu patogenów odpowiedzialnych za zapalenie zatok stosujemy w SYMBIOSS Centrum nowoczesny, nieinwazyjny biorezonans komórkowy. Jeśli za stan zapalny odpowiedzialne są grzyby, bakterie czy wirusy, możemy określić ich rodzaj i skoncentrować się na leczeniu faktycznych przyczyn, a nie jedynie objawów dokuczliwych dla pacjenta.

Leczenie zapalenia zatok może być prowadzone w dwójnasób. Pierwszym sposobem jest leczenie zachowawcze, czyli takie, w którym stosuje się irygację zatok. Takie zabiegi pacjent jest w stanie wykonywać samodzielnie w warunkach domowych, po uprzednim zakupieniu zestawu do płukania zatok, dostępnego w aptekach.

Drugim sposobem jest leczenie operacyjne, które może obejmować zewnątrznosowe otwarcie zatoki szczękowej metodą Caldwella-Luca, endoskopową operację zatok przynosowych lub punkcję zatok.

Sposób leczenia zapalenia zatok przynosowych uzależniony jest od jego etiologii, czyli podłoża, na jakim doszło do zakażenia. Podłoże to może mieć charakter wirusowy, bakteryjny lub grzybiczy. W przypadku bakteryjnego zapalenia zatok przynosowych stosuje się antybiotykoterapię, jednak nie jest ona skuteczna przy leczeniu wirusowego zapalenia zatok. W obu tych przypadkach sprawdza się jednak farmakoterapia, a więc przyjmowanie leków obkurczających ujścia zatok przynosowych oraz błonę śluzową nosa. Jeśli mamy do czynienia z zapaleniem zatok o podłożu grzybiczym, wprowadzane są leki przeciwgrzybicze oraz działania chirurgiczne.

Istnieje jeszcze jeden sposób leczenia, którym warto się zainteresować. W dobie nowoczesnych technologii oraz zaawansowanej nauki możemy korzystać z dostępnych metod skutecznego leczenia jednostek chorobowych. Przy zapaleniu zatok doskonale sprawdzi się terapia generatorem plazmowym, która wykorzystuje specjalistyczne urządzenie emitujące różne rodzaje fal jednocześnie i wpływające na komórki powstałego patogenu, który w efekcie uderzenia ulega rozpadowi.

Terapia generatorem plazmowym jest zabiegiem bezinwazyjnym i wysoce precyzyjnym. Metoda ta pomaga w usuwaniu z organizmu wirusów, bakterii i grzybów, które bardzo często są odpowiedzialne za zapalenia zatok przynosowych. Fale wytwarzane przez generator docierają do patogenu, nie mają skutków ubocznych. Terapia ta jest w pełni bezpieczna, nie ma żadnych skutków ubocznych.